Ο Αλέξανδρος ή Αλέκος Σχινάς ήταν φοιτητής ιατρικής, που αρχικά εργάστηκε στο φαρμακείο του αδερφού του Ηρακλή Σχινά στο Βόλο σαν υπάλληλος. Από νωρίς όμως μετανάστευσε στις Η.Π.Α. όπου βρήκε δουλειά στην κουζίνα του ξενοδοχείου Μπελβεντέρ, στην Πέμπτη Λεωφόρο της Νέας Υόρκης.

Γυρίζοντας στην ιδιαίτερη πατρίδα του, σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες, ο Σχινάς αναμείχθηκε στην δράση του Εργατικού Κέντρου του Βόλου, εκδίδοντας έντυπο υλικό.

Το απόγευμα της 18ης Μαρτίου, γύρω στις 17:15, ο 40χρονος τότε Σχινάς πυροβόλησε το βασιλιά Γεώργιο Α’ στην πλάτη από απόσταση δύο βημάτων, ενώ εκείνος περπατούσε στη Θεσσαλονίκη κοντά στο Λευκό Πύργο.

Ο Γεώργιος θέλοντας να επισκεφτεί για εθιμοτυπικούς λόγους τον Γερμανό ναύαρχο Γκόπφεν, είχε κατέβει στην αποβάθρα του Λευκού Πύργου. Μαζί του ήταν και ο υπασπιστής του ταγματάρχης Φραγκούδης.

Η σορός του Γεωργίου ταριχεύθηκε και για πολλές μέρες εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα. Μεταφέρθηκε στον Πειραιά και στις 20 Μαρτίου κηδεύτηκε στο βασιλικό ανάκτορο στο Τατόι.

Η δολοφονία πραγματοποιήθηκε για την ακρίβεια στη διασταύρωση των οδών Βασιλίσσης Όλγας και Αγίας Τριάδας.

Ο Σχινάς συνελήφθη από δυο χωροφύλακες που βρίσκονταν στο σημείο και ανακρίθηκε. Στις 6 Μαΐου, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, αυτοκτόνησε πηδώντας από το παράθυρο του τμήματος της χωροφυλακής, όπου εκρατείτο. Μυστήριο ωστόσο σκεπάζει τον θάνατο του, όπως και τα κίνητρα του.

Το ίδιο ισχύει και για την κατάθεση του που δεν δόθηκε ποτέ στη δημοσιότητα.

Οι φάκελοι της ανάκρισης φαίνεται πως κάηκαν, όταν στο ατμόπλοιο "Ελευθερία" που τους μετέφερε στον Πειραιά εκδηλώθηκε πυρκαγιά. Η πυρκαγιά κατέστρεψε κυρίως την καμπίνα όπου φυλάσσονταν οι προανακριτικοί φάκελοι.

Η επικρατούσα άποψη της ιστορικής έρευνας είναι ότι ο δράστης υπήρξε πράκτορας ξένων συμφερόντων. Ωστόσο, λέγεται ότι είπε σε μια κατ' ιδίαν συνομιλία που είχε με τη σύζυγο του Γεώργιου, βασίλισσα Όλγα, ότι ενήργησε μόνος του και απολύτως αυτοβούλως.

Μια εκδοχή, που θεωρείται και η πιο πιθανή, υποστηρίζει ότι ο βασιλιάς έπεσε θύμα της γερμανικής διπλωματίας, μιας και η πολιτική του Γεώργιου ήταν αντίθετη με τα γερμανικά σχέδια στα Βαλκάνια και την ανατολική Ευρώπη. Οι ίδιοι οι Γερμανοί ιθύνοντες ήθελαν με κάθε τρόπο να βρίσκεται στην κορυφή του ελληνικού κράτους ο γερμανόφιλος διάδοχος Κωνσταντίνος που ταυτιζόταν με την γερμανική πολιτική στην Ελλάδα.

Το ίδιος το τέλος του Σχινά, που έπεσε ή εκπαραθυρώθηκε από το Διοικητήριο όπου εκρατείτο, ενέτεινε τις φήμες και τις εικασίες για τα πραγματικά αίτια της δολοφονίας.

Ας δούμε όμως την υπόθεση πιο αναλυτικά.

Αυτοκτόνησε ή δολοφονήθηκε ο Αλ. Σχινάς;

Μετά τις πρώτες εβδομάδες και καθώς η υπόθεση ήταν ιδιαζόντως σοβαρή, τις ανακρίσεις για τη δολοφονία ανέλαβαν ο εισαγγελέας Πρωτοδικών Λάμπρου, ο πρόεδρος Πρωτοδικών Βάσης και ο εισαγγελέας Εφετών Ρωμανός. Την κρισιμότητα της κατάστασης υπογράμμισε και το γεγονός ότι η βασίλισσα Όλγα επισκέφθηκε δύο ή τρεις φορές τον Αλ. Σχινά στο κελί του. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων, μετά την τελευταία επίσκεψή της βγήκε από το κελί συντετριμμένη.

Πολλοί εκτιμούν ότι ο Αλ. Σχινάς τής είχε αποκαλύψει τους ηθικούς αυτουργούς της δολοφονίας. Η Όλγα δεν μίλησε σε κανέναν για το περιεχόμενο των συνομιλιών της με τον δράστη, παρά μόνο στον πρίγκιπα Ανδρέα, ο οποίος όμως ποτέ δεν τοποθετήθηκε ανοικτά για το θέμα αυτό. Ωστόσο, ορισμένοι αξιωματικοί που υπηρετούσαν στη μεραρχία του, τον είχαν ακούσει αργότερα να οικτίρει τους Αυστριακούς ως δολοφόνους του πατέρα του.

"Η ανάμιξις της αειμνήστου Βασιλίσσης Όλγας […] είναι σαφής απόδειξις ότι ευθύς αμέσως εισέδυσεν εις το πνεύμα της η υπόνοια ότι οι ηθικοί αυτουργοί του εγκλήματος ευρίσκοντο πιθανώτατα ενταύθα και ήσαν πρόσωπα ισχυρά προ των οποίων θα εκάμπτετο και θα έκυπτεν η δικαιοσύνη. Προς διαλεύκανσιν του μυστηρίου η αξιοπρεπής και αγέρωχος Βασίλισσα, δεν εδίστασε να εισδύση μέχρι και αυτού του αθλίου δωματίου της ειρκτής και να αντικρίζη κατά μόνας τον απαίσιον δολοφόνον του πεφιλημένου συζύγου της" θα παρατηρήσει, αργότερα, ο αντιστράτηγος της εποχής, Λ. Παρασκευόπουλος.

Εξάλλου, και ο Γεννάδιος Χατζηαποστόλου, που υπηρετούσε τότε ως επίσκοπος στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και κατόπιν παράκλησης της Όλγας είχε επισκεφθεί τον Αλ. Σχινά στο κελί του για να τον εξομολογήσει, θα γράψει το 1962:

"Δις επεσκέφθην τον δολοφόνον, εντός μιας και της αυτής εβδομάδος, ευρόν δε τούτον κείμενον εντός ιδιαιτέρου δωματίου επί της τοποθετημένης επί του εδάφους σούστας κλίνης, και έχοντα πλησίον του πτυελοδοχείον δια τα πτύελά του, διότι ούτος ήτο φυματικός διανύων το δεύτερον στάδιον της ασθενείας ταύτης. […] [Ο Σχινάς] είπε ότι διεπνέετο […] υπό τοιούτων αρχών (σ.σ.: αναρχικών), αίτινες αποτελούσι την αιτίαν του εγκλήματος, αφορμή όμως της εκτελέσεως τούτου υπήρξε η επιδειχθείσα αστοργία και σκληρότης του Βασιλέως, έναντι των εκ της πενίας και δυστυχίας δεινοπαθημάτων του. […] Μήπως υπό την πρόφασιν ταύτην, υποκρύπτεται άλλος σκοπός και εγένεσο όργανον ξένης προπαγάνδας, γείτονος Κράτους ή άλλης εποφθαλμιώσης την Θεσσαλονίκην Ευρωπαϊκής Δυνάμεως και προέβης εις το αποτρόπαιον έγκλημα με την βεβαιότητα, ότι εκλείποντος του αγρύπνου φρουρού της Μακεδονικής πρωτευούσης, Βασιλέως Γεωργίου, θα επέλθη ανατροπή της πολιτικής καταστάσεως και θα εξυπηρετηθώσι τα συμφέροντα ξένων ισχυροτέρων ίσως δυνάμεων; Τότε ούτος επικαλούμενος θεούς και δαίμονας απέκρουε πάσαν τοιαύτην πρόθεσίν του και ισχυρίζετο ότι κατά τη γνώμη του είναι περιττοί οι Βασιλείς, τρεφόμενοι εκ του ιδρώτος του πενομένου λαού, εκδηλών τρόπον τινά αναρχικάς και αντικαθεστωτικάς ιδέας. […] Η σχηματισθείσα τότε γνώμη μου, την οποία και διετύπωσα εις την αείμνηστον Βασίλισσαν είναι ότι ο απαίσιος κακούργος ήτο αναρχικός και ως τοιούτος ίσως να εχρησίμευσεν ως όργανον ξένης εποφθαλμιώσης την Θεσσαλονίκην Δυνάμεως. […] Παρά την διακρίνουσαν δε αυτόν ευστροφίαν πνεύματος, περιείρχετο εις πολλάς και διαφόρους αντιφάσεις".

Οι πολιτικές συνέπειες

Εν κατακλείδι και σύμφωνα με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου επιδίωξε από την αρχή να "κλείσει" την υπόθεση της δολοφονίας στη βάση της θεωρίας του "μοναχικού και παράφρονα" δολοφόνου που έδρασε από, αποκλειστικώς, προσωπικά κίνητρα, προκειμένου να μην αποκαλυφθεί ο ρόλος των Γερμανών και των Αυστριακών.

Η κυρίαρχη θεωρία συνωμοσίας

Σε αυτή την περίπτωση, ήταν πολύ πιθανό να προκληθεί αναταραχή στον ευαίσθητο χώρο της Μακεδονίας και της βαλκανικής χερσονήσου, με την Θεσσαλονίκη να κινδυνεύει άμεσα.

Οι Τούρκοι και οι Βούλγαροι θα έσπευδαν να επωφεληθούν, ενώ οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής (πολεμικά πλοία των οποίων είχαν καταπλεύσει, εκείνη την εποχή, στο λιμάνι της πόλης), χωρίς προσχήματα πλέον, δεν θα δίσταζαν να επιβάλλουν τη θέλησή τους με τη "λογική των κανονιοφόρων". Έτσι, ο Ελ. Βενιζέλος προτίμησε να κερδίσει την Θεσσαλονίκη και να χάσει ένα βασιλιά.

Όμως, η στάση αυτή του Έλληνα πρωθυπουργού πρόσφερε μόνο προσωρινά πολιτικά και διπλωματικά οφέλη.

Οι περισσότεροι ιστορικοί συγκλίνουν στο συμπέρασμα πως αν ζούσε ο μετριοπαθής Γεώργιος, ο οποίος στο παρελθόν είχε καταφέρει να αντιμετωπίσει επιτυχώς εθνικές κρίσεις, ενδεχομένως να μην είχε οδηγηθεί η χώρα στον Εθνικό Διχασμό και να ήταν διαφορετικές οι μετέπειτα εξελίξεις στο χώρο της Μικράς Ασίας.

Ο πρώτος Έλληνας αναρχικός

Για την ιστορία πάντως, ο Αλέξανδρος Σχινάς δεν ήταν ο πρώτος αναρχικός που είχε αναπτύξει δράση στη χώρα μας. Χρονικά, πρώτος αναρχικός θεωρείται ο Εμμανουήλ Δαδάογλου.

Εκείνος, έστησε οδοφράγματα στην Καπνικαρέα το 1862 επί μοναρχίας του Όθωνα. Ήταν γέννημα θρέμμα της Σμύρνης και έμπορος, η ιδεολογική διαμόρφωση του οποίου εικάζεται ότι προήλθε από την επαφή του με Ιταλούς πολιτικούς πρόσφυγες τους οποίους είχε γνωρίσει στα ταξίδια του.

Ανάμεσά τους συγκαταλέγονταν ο αναρχικός Αμιλκάρε Τσιπριάνι (Ιταλός φιλέλληνας, εθελοντής στις Κρητικές Επαναστάσεις) και ο διεθνιστής Παύλος Αργυριάδης, με διασυνδέσεις και επιρροή στο γαλλικό κυρίως σοσιαλιστικό κίνημα, τους οποίους ο Δαδάογλου γνώρισε στο Παρίσι.

Εκεί, επρόκειτο να οργανώσουν μία ομάδα εθελοντών αναρχο-σοσιαλιστών από όλη την Ευρώπη, η οποία συμμετείχε στις αναταραχές του 1862 κατά του Βασιλιά Όθωνα, ενώ αργότερα, με τη συνεπικουρία του έτερου Έλληνα αναρχικού Πλωτίνου Ροδοκανάκη, οργάνωσε μία αναρχική οργάνωση στην Αθήνα, με ελάχιστη όμως επιτυχία.

Εν συνεχεία έζησε στη Νάπολη της Ιταλίας, όπου εντάχτηκε στο εκεί παράρτημα της Πρώτης Διεθνούς Ένωσης Εργαζομένων (το οποίο συνδεόταν άμεσα με τον Μιχαήλ Μπακούνιν που εγκαταστάθηκε εκεί το 1865), οπότε και γνώρισε την Ελληνίδα Μαρία Πανταζή, που εργαζόταν τότε ως εκδιδόμενη, με την οποία έγιναν ζευγάρι.

Ακόμα ένας "πρωτεργάτης" του αναρχισμού στη χώρα μας, ήταν όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ο Πλωτίνος Ροδοκανάκης που γεννήθηκε το 1828 στην Αθήνα και έδρασε στο Μεξικό.

Έγινε γνωστός ως ο ιδρυτής του μεξικάνικου αναρχισμού και μια από τις σημαντικότερες μορφές του πρώιμου εργατικού κινήματος.

Πηγή φωτογραφιών: Αιχμή

(Με πληροφορίες από Καθημερινή, N.Y. Times, eglima.wordpress.com)
http://news247.gr/eidiseis/afieromata/o_anarxikos_aleksandros_sxinas_poy_dolofonhse_ton_vasilia_gewrgio_a_stis_18_martioy_toy_1913.2695025.html