Προσεισμική Άποψη των Βλαχάτων Σάμης.

Σαν σήμερα της Ζωοδόχου Πηγής, ( πριν το σεισμό του 1953 που γκρεμίστηκε το χωριό ) γιόρταζαν τα Βλαχάτα της Σάμης. Αν και δεν υπήρχε εκκλησία αφιερωμένη στη Ζ.Π. το χωριό γιόρταζε εικόνα της που έφερε η οικογένεια Δημουλά από πολύ παλιά. Κάθε Νια Παρασκευή πήγαιναν την εικόνα στην εκκλησία, εγένετο από τη προηγούμενη το απόγευμα ο Εσπερινός και το πρωί της Παρασκευής η λειτουργία στην εκκλησία του Α. Γιαννιού. Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε πως καθιερώθηκε η γιορτή αυτή καθώς η παράδοση  έρχεται από πολύ παλιά. Η κ Γλυκερία Καβαλλιεράτου που γεννήθηκε στα Βλαχάτα θυμάται και μας αφηγείται: ¨Από τη Νιά Πέμπτη το απόγευμα η οικογένεια Δημουλά πήγαινε την εικόνα στην εκκλησία και γινότανε ο Εσπερινός. Στολισμένη η εικόνα και η εκκλησία με αγριολούλουδα από γυναίκες του χωριού, οικογένειες έφερναν αρτοπλασίες, λάδι και  κρασί για τα καντήλια και την κοινωνιά. Όλα τα παιδιά μαζευόμαστε στο προαύλιο της εκκλησίας, για να πάρουμε το κομάτι τον άρτο που ήταν πεντανόστιμο .

Η Ρόζα Καβαλλιεράτου στα Βλαχάτα με την αρτοπλασία, καθ' οδόν για την εκκλησία.

Το πρωί ο παπά Χαραλάμπης Καβαλλιεράτος  και  μετά ο παπά Σπύρος Αμούργης, σήμαιναν χαράματα τη καμπάνα, αναγγέλοντας την έναρξη της λειτουργίας και της μεγάλης γιορτής. Ή εκκλησιά γέμιζε από κατοίκους του χωριού, αλλά και της Σάμης, των γύρω χωριών, των Διλινάτων και των χωριών της Πυλάρου. Αφού τέλειωνε η λειτουργία και ο κόσμος έπαιρνε το αντίδωρο, όλοι κατευθυνόταν στα σπίτια για το εορταστικό γεύμα. Δεν υπήρχε σπίτι εκείνη την ημέρα που να μην είχε φιλοξενούμενους.  Το φαγητό της ημέρας ήταν, κατσίκι στη τσερέπα με πατάτες, ντομάτα πάστα, αλάτι,πιπέρι,ρίγανι και σκορδόφυλλα από το κήπο... όχι σκόρδο γιατί πίκριζε ( !!! ). Όλη η οικογένεια γώρω από το τραπέζι μαζί με τους φιλοξενούμενους απολάμβαναν το φαγητό και το κρασί, κακά κανόνα βοστιλίδι.

Ο Γεράσιμος Κοψαχείλης από τα Ζερβάτα με το βιολί του.

Αφού τελείωνε το φαγοπότι, μαζευόμαστε όλο το χωριό στη σαρίστρα που ακολουθούσε γλέντι τρικούβερτο! Τα γλέντια τότε γινόντουσαν με ένα βιολί... άν υπήρχε. Συνήθως βιολί έπαιζαν, ο Γεράσιμος ο Κοψαχείλης από τα Ζερβάτα, ο Στέφανος ο Γιακουμάτος από τα Λιβαθηνάτα, ο Τάσης ο Στεφάτος - Φύσουνας από τα Βλαχάτα, ο Κωστάκης ο Αρτελάρης από τη Σάμη και ο Λιάς ο Θεοφιλάτος από τα Ζερβάτα. Αν δεν υπήρχε βιολί τραγουδάγαμε και με το ρυθμό του τραγουδιού χορεύαμε. Το τόνο του τραγουδιού συνήθως έδινε... ο καλλίφωνος του χωριού και οι άλλοι επαναλαμβάναμε τους στίχους. Θυμάμαι πρώτους τραγουδιστές... τον Ξέρξη το Καβαλλιεράτο, τον Μεμά τον Τζωρτζάτο -  Κωπαϊδη και τον Φώτη τον Δημουλά-Λυρή. Πρωτοχορευτές... ο Γεράσιμος Δανάλης - Μωϋσής, ο Μεμάς ο Κωπαϊδης, Ο Ντίνος Καβαλλιεράτος - Λουρέτζος, ο Παύλος ο Περιβολάρης, ο Νιόνος ο Στεφάτος - Κουκουνάρης, ο Γρηγόρης Καβαλλιεράτος - Μαλίγκιος, ο Κώστας Βουτσινάς - Έγγονας, ο Μεμάς ο Καβαλλιεράτος - Κοντύλης... Στο χορό ήταν πιασμένοι στη σειρά ανά οικογένειες και δεν μπορούσες να κόψεις τη σειρά, γιατί γινόταν παρεξηγήσεις, ιδιαίτερα αν εκεί που έκοβες ήταν γυναίκα!

Εικόνα από γλέντι στη σαρίστρα στα Βλαχάτα.

Όταν άρχισε να ¨πέφτει¨ ο ήλιος το γλέντι τελείωνε, οι επισκέπτες επέστρεφαν στα χωριά τους και οι χωριανοί στα σπίτια τους, ευχαριστημένοι από τη γιορτινή μέρα. Κάποιοι νεαροί συνέχιζαν στα καφενεία του χωριού με τραγούδι και κρασί ξεροσφύρι! Να πούμε επίσης ότι το απόγευμα της Παρασκευής, απ'  όσα σπίτια που  είχαν πανηγυριώτη, περνούσε ο παπάς, ευλογούσε το πρόσφορο που η νοικοκυρά από βραδύς είχε φιάξει και σήκωνε ύψωμα ( έκανε ευχή ) υπέρ του πανηγυριώτη και του σπιτιού.  Η γιορτή αυτή έπαψε να γίνεται μετά το σεισμό του '53, που το χωριό μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση ( Καραβόμυλος ) και ο κόσμος ¨σκόρπισε στους τέσσαρις ανέμους¨ ( !!! ).¨

Ευχαριστώ θερμά τη μάνα μου Γλυκερία Καβαλλιεράτου, για τη σημερινή της αφήγηση, αλλά και για όσες ιστορίες από τα παλιά μου έχει μεταφέρει.

Τάσος Καβαλλιεράτος.